Nitelikli Etkileşim Davranışları

Birçok kişi ağır ve çoklu yetersizliği olan çocuklarla nasıl etkileşimde bulunacağı konusunda zorluk yaşayabilmektedir. Söz konusu çocuklarla nitelikli etkileşim kurulması onların iletişim, bilişsel, sosyal, akademik ve motor becerilerinin gelişmesine olumlu etki sağlamakta, davranış problemlerinin azalmasına ortam hazırlamaktadır.

Çocuklarla kurulacak etkileşimde dikkat edilmesi gereken 33 davranış;

Yanıtlayıcı Olun!

• Çocuğunuzun/öğrencinizin ihtiyaçlarını ve ilgilerini belirttiği davranışlarını gözleyin/takip edin.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin liderliğini izleyin (ilgi gösterdiği nesne ve olaylarla ilgilenin/katılın/sürdürün).

Baskın Olmayan Biçimde Yönlendirici Olun!

• Yapılacak etkinlik ile ilgili etkinlik öncesinde bilgi verin.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin etkinliğe odaklanması amacıyla ipucu verin (sözel, dokunsal ya da sesli ipucu. Örneğin parmak şıklatma, nesneleri birbirine vurma, adını farklı ses tonuyla söyleme, nesne dokundurup çekme vb.).
• Çocuğunuzun/öğrencinizin etkinliğe tam ya da kısmi katılımını sağlamak için fiziksel yardım ve/veya sözel betimleme yapın.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin yönergelere, ya da uyaranlara tepki vermesi için ona yeterli zaman tanıyın.
•  Çocuğunuza/öğrencinize tepki vermesi için süre verdiğiniz halde yanıt vermediyse yönergeyi tekrar edin.
• Çocuğunuz/öğrenciniz tepki vermediği durumlarda fiziksel yardım ile onu yönlendirin.
• Bulunulan ortamda herhangi bir değişim olduğunda çocuğunuza/öğrencinize bu konuda bilgi verin.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin uygun olmayan davranışlarını olumlu ifadeler kullanarak düzeltin.

Sıralı Etkileşimde Bulunun!

• Çocuğunuzla/öğrencinizle sıra alarak iletişim kurun (sesler, jestler, kellimeler, işaretler vb.).
• Çocuğunuzla/öğrencinizle sıra alarak etkinliği sürdürün (oyun, masa başı çalışma vb.).

Sıcak Olun!

• Çocuğunuzun/öğrencinizin adını kullanarak onunla konuşun.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin olumlu davranışlarını betimleyerek pekiştirin.
• Farklı ses tonları kullanarak çocuğunuzun/öğrencinizin ilgisini etkinlikte tutun (örneğin hayvan, taşıt sesleri taklidi yapma gibi).
• Çocuğunuzla/öğrencinizle (çocuğun rahatsız olmayacağı düzeyde) fiziksel temasta bulunun (okşama, gıdıklama, öpme, etkileşim sırasında çocuğa dokunma vs.).
• Çocuğunuzla/öğrencinizle göz hizasında karşılıklı iletişim kurun.
• Etkinlik sırasında yapılanları sözel olarak çocuğunuza/öğrencinize betimleyin.
• Etkinlikte kullanılan nesneleri ve nesnelerin özelliklerini çocuğunuza/öğrencinize betimleyin.
• Etkinlikte kullanılan nesneleri ve nesnelerin özelliklerini anlaması için çocuğunuzun/öğrencinizin bu nesnelere dokunmasına, nesnelerin sesini dinlemesine, nesneleri koklamasına ya da tatmasına fırsat verin.

Çok Duyulu Etkileşimde Bulunun!

• İşitsel uyaran verin.
• Dokunsal uyaran verin.
• Görsel uyaran verin (ışık algısı olan çocuklar için).
• Koklamaya dayalı uyaranlar sunun.
• Birden fazla duyusal uyaranı aynı anda vermek yerine sırayla verin.

Etkileşimde Keyifli Olun!

• Etkinlikten keyif aldığınızı çocuğunuza/öğrencinize belli edin.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin etkinlikten keyif aldığını gösteren davranışlarını (örneğin gülme, etkinliği bir kez daha isteme) pekiştirin.

Dürüst Olun!

• Çocuğunuza/öğrencinize doğruları söyleyin.
• Çocuğunuza/öğrencinize verdiğiniz sözü tutun.

İletişim Davranışlarını Destekleyin!

• Çocuğunuza/öğrencinize ses çıkarması, jest kullanması, (fiziksel yardım ya da sözel betimleyerek) sözcük söylemesi için model olun.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin çıkarttığı sesleri/sözcükleri, yaptığı jestleri genişleterek etkileşimi sürdürün.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin yaptığı jestin anlamını ona açıklayın.
• Çocuğunuzun/öğrencinizin çıkarttığı sesleri/sözcükleri taklit edin, yaptığı jestleri betimleyin (elini oyuncağa uzatıyorsun, bana öpücük atıyorsun, mutlu oldun demek gibi).